Opowiadał nam o swoich doświadczeniach i o wspomnieniach z Auschwitz. Mówił o głodzie, pragnieniu i strachu przed śmiercią. Także o śmiechu, dowcipach i żartach w komandzie roboczym. O ludziach, których spotkał w Auschwitz, o przyjaciołach i dręczycielach. I o tym jak żył z przeszłością, która kształtowała jego teraźniejszość.
W 1995 roku pojechaliśmy po raz pierwszy ze Stanisławem Hantzem, którego imieniem nazwaliśmy nasze stowarzyszenie, do miejsc pamięci w Auschwitz-Birkenau. Były więzień opowiadał o życiu obozowym z niezwykłą otwartością i przybliżył nam historię miejsca w sposób bardzo osobisty, wolny od ideologii oraz banalnych obrazów przyjaciół i wrogów. Poza tym wykraczał ponad sprawy pozornie oczywiste i zmierzał się przy tym ze sprzecznościami. W jego opowieściach również sprawcy czasem się bali, a ofiary pokazywały się ze złej strony. Mimo to istniał jasny podział na sprawców i ofiary i granice między tymi dwoma grupami nie zacierały się.
Dzięki sposobowi postrzegania własnej przeszłości Stanisław Hantz szybko nas sobie zjednał, a także zaczął kształtować naszą pracę. Zmarł latem 2008 roku.
Stanislaw Hantz 2004 w Birkenau
Zdaniem stowarzyszenia Bildungswerk Stanisław Hantz stosunek do przeszłości w kraju będącym kiedyś ojczyzną sprawców i narodzin ideologii nazistowskiej jest szczególnie ważny i wiąże się z pewną odpowiedzialnością. Ponieważ urodziliśmy się po wojnie, nie chodzi u nas o osobisty udział ani winę. Naszym priorytetem jest przejęcie odpowiedzialności za niemiecką historię, czynienie wspomnień wiecznie żywymi, a także wdrażanie wiedzy o przeszłości w teraźniejszość.
Z jednej strony chodzi nam o spojrzenie na fakty i wydarzenia z okresu Holokaustu, z drugiej strony o przeniesienie wiedzy o mechanizmach ludobójstwa na poziom globalnej współczesności. W związku z tym konfrontacja z Narodowym Socjalizmem nie jest dla nas jedynie lekcją historii, a staje się pomocą w rozumieniu dzisiejszego świata i zachowaniu się w obecnej rzeczywistości.
Szczególne znaczenie dla pracy naszego stowarzyszenia mają kontakty z ocalałymi z niemieckich obozów koncentracyjnych i zagłady. Podczas organizowanych przez nas licznych wydarzeń wielu świadków opowiadało o swojej przeszłości. Chcemy, aby tak pozostało, dopóki to będzie jeszcze możliwe.
Kolejnym istotnym punktem naszych działań są publikowane przez nas autobiografie ocalałych oraz organizacja wystaw na temat różnych aspektów Holokaustu.
Dzięki publikacjom relacji świadków przyczyniamy się do zachowania ich doświadczeń dla przyszłych pokoleń.
Od roku 1995 jeździmy wraz z osobami zainteresowanymi do miejsc związanych z Holokaustem: Oświęcimia, Brzezinki (Auschwitz-Birkenau), Łodzi, Treblinki, Bełżca, Sobiboru, Lwowa oraz Wilna. Nasze podróże edukacyjne służą zarówno informacji, jak i emocjonalnemu zbliżeniu, a także otwierają uczestnikom pole do dyskusji.
Celem wyjazdów są nie tylko odpowiedzi, ale też przede wszystkim pytania. Obecnie organizujemy nasze podróże z europejskimi partnerami, przede wszystkim z Polski i Holandii. W ramach naszej działalności pozyskaliśmy liczne kontakty w wielu miejscach oraz podjęliśmy różnorodne formy współpracy. W ten sposób wzrasta znaczenie dyskusji z ludźmi z innych krajów. Najważniejsza jest dla nas przy tym kwestia, jak należy kształtować pracę nad pamięcią w Europie na tle różniących się od siebie historii prześladowań oraz problemu kolaboracji.
Bardzo ważnym zadaniem na najbliższą przyszłość jest dla nas kwestia pamięci i odniesienia jej do codzienności w czasie bez ocalałych. Drogą do realizacji tego celu jest solidna wiedza naszych referentek i referentów uzupełniona o biografie świadków.
Członkowie naszej organizacji działają nieodpłatnie. Funkcjonowanie stowarzyszenia jest możliwe przede wszystkim dzięki licznym darowiznom oraz pomocy wielu życzliwych osób i instytucji.
Więcej informacji znajdą Państwo na naszej stronie internetowej: www.bildungswerk-ks.de